आज कार्तिक कृष्ण त्रयोदशी अर्थात धनतेरस पर्व । यो पर्वको दिन विशेष गरेर सुन, चाँदी, तामा आदि धातुका नयाँ भाँडाकुँडा किनेर ल्याई घरमा राख्ने चलन छ । पछिल्लो सयम सुनको कारोबारको अवस्था के छ ? आजको दिन सुनको कारोबार कस्तो होला ? यसै विषयमा केन्द्रीत रहेर नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष माणिकरत्न शाक्यसँग गरिएको कुराकानीको सम्पादित अंश :

सुनको कारोबारको अवस्था के छ ?

पछिल्लो समय सुनको कारोबार निकै कम मात्रामा भइरहेको छ । आज सुनको कारोबार बढ्ने व्यवसायीहरुको आस छ । तर अरु दिनको कुरा गर्दा सुनको कारोबार निकै कम मात्रै हुने गरेको छ । सुनको कारोबार हुने आज विशेष दिन हो । त्यसैले आज राम्रो कारोबार हुने अपेक्षा छ ।

कारोबार कम हुनुका तीन चार वटा कारणहरु रहेका छन् । मुख्य त सुनको मूल्य नै हो । अहिले सुनको मूल्य निकै महंगो छ । त्यसले पनि सुनको कारोबारमा प्रभाव पारेको छ । त्यस्तै अर्को भनेको मन्दी हो । मन्दीका कारणले मानिसहरुसँग पैसा धेरै छैन । फेरि सुन दैनिक उपभोग्य वस्तु पनि होइन । यो त काम विशेष वा पैसा भएको समयमा किन्ने वस्तु हो । अहिले आम्दानी घटेको छ । यसले गर्दा पनि सुनको कारोबारमा प्रभाव परेको छ ।

नेपालमा सुनको माग र आपूर्तिको अवस्था कस्तो छ ?

नेपालमा माग र आपूर्तिको अवस्था सन्तुलित छैन । माग धेरै छ । आपूर्ति कम छ । आजको दिनको मात्रै कुरा गर्ने हो भने पनि सुनको माग ४० किलोको हाराहारीमा हुने अनुमान गरिएको छ । तर आपूर्ति भनेको हाम्रा २० किलोग्राम मात्रै हो । यो दैनिक रुपमा हुने आपूर्ति हो ।

अघिल्ला दिनहरुमा माग निकै कम भएकाले त्यो समयको स्टकले हाजको माग धान्न पुग्छ । केही पहिले दैनिक १० किलो मात्रै आपूर्ति हुन्थ्यो । त्यो समयमा निकै गारो भएको थियो । तर अहिले दैनिक २० किलो हुँदा केही मात्रामा सहजता नै भएको छ । अहिले अपुग भन्ने छैन ।

तिहारको समयमा सुनको कारोबार बढेको होला नि ?

अरु समयको भन्दा चाडपर्वको समयमा सुनको कारोबार राम्रो नै छ । विशेष गरेर आजको दिन सुनचाँदी खरिद गर्ने नेपाली संस्कार भएकाले पनि केही मात्रामा व्यवसाय भएको अवस्था छ । अरु समयमा दिनको १० देखि १५ किलोग्राम खपत हुन्थ्यो भने अहिले दैनिक २० देखि २५ किलोग्रामको हाराहारीमा सुन बिक्री भइरहेको छ । आज त ४० किलो नाग्छ होला ।

सुनचाँदी व्यवसायीका समस्याहरु के-के छन् ?

सुनचाँदी व्यवसायीका समस्या धेरै नै छन् । नीति नियमदेखि लिएर सप्लाइसम्म नै समस्या भइरहेको छ । सुनचाँदी व्यवसायका लागि उपयुक्त नीति नियमहरु अहिलेसम्म पनि बन्न सकेका छैनन् । सप्लाइ गर्ने विषय पनि समस्याको रुपमा नै रहेको छ ।

त्यस्तै दक्ष श्रमिकको पनि अभाव रहेको छ । काम गर्ने कालीगडलाई तालिमको व्यवस्था पनि छैन । यो क्षेत्रमा निकै नै धेरै समस्याहरु रहेका छन् ।

सुनको माग भन्दा निकै कम मात्रै कोटा छुट्याइएको भन्नु भयो कसरी माग धानिरहेको छ बजारले ?

सुनको माग धेरै भएको समयमा अन्य स्रोतबाट आएको सुनले पनि बजार धानिरहेको हुन्छ । व्यवसायीसँग रहेको स्टक, तथा विदेशबाट आउनेहरुले ल्याएको सुन पनि हाम्रो बजारमा आइरहेको हुन्छ ।

व्यवसायीसँग भएको पुरानो स्टक सुन पनि अपुग भएको समयमा प्रयोग हुने गरेको छ । अपुग भएको समयमा व्यवस्था त गर्नु नै पर्छ । व्यवसायीले त्यसरीनै गरिरहेका छन् ।

सुनको मूल्य दिनप्रतिदिन बढीरहेको छ । के कारणले सुनको मूल्य बढीरहेको छ ?

अहिले सुनको मूल्य युद्धका कारणले बढेको हो । रुस–युक्रेन, इजरायल–पालेस्टाइन बिचको युद्ध चलिरहेको छ । जसको प्रभाव सुन बजारमा पनि परिरहेको छ । युद्धका कारणले गर्दा सुनको मूल्य अझै बढ्न सक्ने अवस्था छ ।

प्रकाशित समय : १२:४५ बजे